မႁႃႈတူဝ် ယူိင်းဢၢၼ်း "လိၵ်ႈတႆးႁူမ်ႈတူဝ် ၵႂၢမ်းတႆးႁူမ်ႈေၶႃႈ"၊ ၼၼ့်ေသ ပီႈၼွင့်တႆးလူင် ပီႈၼွင့်တႆးၶုိၼ် ပီႈၼွင့်တႆးမၢဝ်း ႄတႇၵႂႃႇၸူိဝ်းၼႆ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃၵၼ်မႃးပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁုိင်။ ယွၼ့်ၼႆ့ေသ ၵုမ်ႇဢဝ်ၼႆ့သႂ်ႇၸႂ် ဢမ်ႇပဵၼ်ၵွၼ်ႈၵၼ်မႃးႄတ့ႄတ့ဝႃႈဝႃႈေသပၢၼ်။ ၵၢၼ်ယႂ်ႇလူင် တႃႇေတႁူမ်ႈဝၢင်းၽႅၼ် ႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်း သၢင်ႈမႃး တႃႇၵၢၼ်ၸူိဝ့်ၸၢတ်ႈ "တႆး"ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ဢမ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈသင်မႃးႄတ့ႄတ့။ ယွၼ့်ပူိဝ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းေၵႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဢဝ်လိၵ်ႈတႆးတူဝ်မူၼ်းပဵၼ်ပူိင်ယႂ်ႇေသ "လိၵ်ႈတႆးလူဝ်ႇလႆႈႁူမ်ႈတူဝ် ၵႂၢမ်းတႆးလူဝ်ႇလႆႈႁူမ်ႈေၶႃႈ"။
ပၢၼ်ယၢမ်းၼႆ့ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပၢၼ်ၼင်ႇၵူႈပွၵ်ႈယဝ့်။ ယွၼ့်ၼၼ် လိၵ်ႈတႆးတူဝ်မူၼ်းေၵႃႈ မီးဝႆ့၊ လိၵ်ႈတႆး ၶုိၼ်ေၵႃႈမီးဝႆ့၊ လိၵ်ႈတႆးမၢဝ်း (ထူဝ်ႇငွၵ်ႈ)ေၵႃႈ မီးဝႆ့၊ ပႆႇၵႃးၸူိဝ်းၼႆ့ၵူၺ်း ၼႂ်းၸၢဝ်းတႆးထႅင်ႈတၢင်ႇၸၢဝ်း မီးတူဝ်တႅမ်ႈ တူဝ်လိၵ်ႈၶဝ်ထႅင်ႈ။ ေပႃးၼၼ် ၽူိဝ်ႇႁႂ်ႈဢဝ်လိၵ်ႈတႆးႁူမ်ႈတူဝ် (ဢၼ်ေတဢၢၼ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ လၢႆႈသိပ်း လၢႆပၢၵ်ႇပီ၊ ေတပဵၼ်မႃးလႆႈႁုိဝ်ယင်း ဢမ်ႇလၢမ်းလႆႈၼၼ့်) သင်ဢဝ်ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈႁဝ်း ထုိင်ၵၼ် ပွင်ႇၵၼ်ၵူႈၸၢဝ်း ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈမူိၼ်ၵၼ် ပွင်ႇၵၼ်မႃးေပႃးၼႆၸုိင် ႁဝ်းေတႁဵတ်းၵၢၼ် ႁူမ်ႈဝၢင်းၽႅၼ်ႄလႈ ယၢင်ႈၶုိၼ်ႈၼႃႈၵႂႃႇမူိဝ်းၼႃႈၼၼ့် ေတဝႆး ၽႂ်းၽၢႆလီ။
ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈမူိၼ်ၵၼ် တႅမ်ႈၽႂ်မၼ်း "Speak Universally, Write Locally" မူိၼ်ၼင်ႇယၢမ်ႈလူမႅၼ်ႈၼႂ်းပပ့်ၵွၼ်းေၶႃပွၵ်ႈၼုိင်ႈၼၼ့် လႆႈဝူၼ့်မႅၼ်ႈၸွမ်းဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်တူၵ်းထုၵ်ႇ တႃႇၸၢဝ်းၶူိဝ်းတႆးႁဝ်းယူႇႄတ့ႄတ့။ ႁဝ်းယွမ်းဢဝ် ၵႂၢမ်းတႆးၵူႈၸၢဝ်း(ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈမူိၼ်ၵၼ်) မႃးတႅမ်ႈဝႆ့ ၼႂ်းလိၵ်ႈၽႂ်မၼ်း(တႅမ်ႈၽႂ်မၼ်း)ေပႃးၼႆၸုိင် ေတငၢႆႈလူိဝ်ၶုိၼ်ႈၼႂ်းၵၢၼ်ႁူမ်ႈမုိဝ်းေသ ေတဢမ်ႇသုမ်း
ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ေတလႆႈမႃးထဵင်ၵၼ်ဝႃႈ ၸႂ်ႉလိၵ်ႈၵဝ်ႇႄလႈ ၸႂ်ႉလိၵ်ႈမႂ်းႄလႈ ႄတႇၵႂႃႇၸူိဝ်းၼႆ့။ တီႈၼႆႈပွင်ႇဝႃႈ ႄၵႈပၼ်ႁႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈႁဝ်းႁႂ်ႈမူိၼ်ၵၼ်မႃးလႆႈဝႆး ပဵၼ်လၢႆးလီ လၢႆးဝႆး ၵၢၼ်ၶုိပ်ႈၼႃႈ ဝႆးလူိဝ်သုတ်း။
တီႈႁဝ်းမႃးၸႂ်ႉယူႇၼီႇၶူတ့်တႆးေၵႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဝူၼ့်ပဵၼ်ၶၵ့်ေသႄၵႈၵႂႃႇ
- font encoding and planning ႄလႈ keyboard mapping ၸွင်ႇႁဝ်းပႃႈပွင်ႇၸႂ် ၸႂ်ႉမူိၼ်ၵၼ်လႆႈ? (တီႈၼႆႈ လမ်ႇလွင်ႈမူိၼ်ၼင်ႇ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၸၢဝ်းတႆးႁဝ်းၵူႈၸၢဝ်း လၢတ်ႈမႃးၵႂၢမ်းတႆးေၶႃႈလႂ်ေၵႃႈ ႁဝ်းႁူႉ ႄလႈလၢတ်ႈဢုပ်ႇၸွမ်းၶုိၼ်းလႆႈ)။ သင်ႁဝ်းပႆႇႄၵႈလႆႈတူဝ်ၼႆ့ေသ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလွၵ်းမုိဝ်းႁဝ်း ပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်ၵႂႃႇဢွၼ်တၢင်းၸုိင် မၼ်းေတၸၢင်ႈမီးမႃး ၵႂၢမ်းထဵင်ၵၼ်ၼင်ႇဝႃႈ ၸႂ်ႉလိၵ်ႈတႆး တူဝ်မူၼ်း၊ ၸႂ်ႉလိၵ်ႈၶုိၼ်၊ ၸႂ်ႉလိၵ်ႈတႆးမၢဝ်းၼႆ ၸူိဝ်းၼႆ့ၸူိဝ်းၼႆ့။ တီႈႄတ့ မၼ်း ေပႃးၸႂ်ႉၶူတ့်ဢၼ်ၵႂၢမ်းမၢႆႁဝ်းမူိၼ်ၵၼ်လီလီယဝ့် (Unicode ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈတႆး ႁဝ်းၵူႈၸၢဝ်းၸၢဝ်း) ႁဝ်းဢဝ်လွၵ်းလၢႆးလႂ်တႅမ်ႈ (keyboard ဢမ်ႇၼၼ် လိၵ်ႈတႆးလူင်/လိၵ်ႈတႆး ၶုိၼ်/လိၵ်ႈတႆးမၢဝ်း ႉႉႉ)ေၵႃႈ ႁဝ်းပွင်ႇၸႂ်ေၶႃႈၵႂၢမ်းမၢႆႁဝ်းလႆႈငၢႆႈလူမ်။ ယၢမ်းၼႆ့ သင်ႁဝ်းႄၵႈၼႆ့လႆႈ ယဝ့်ေပႃးၼႆၸုိင် ပီႈၼွင့်တႆး ေတၸၢင်ႈၽိမ်းဢုပ်ႇၵၼ်လႆႈ ၸူိင့်ၼင်ႇၼႆလႆႈတင်းၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸႂ်လဵၵ့်ယူႇ မၢင်ေၵႃႉၸႂ်ႉပၢင်လူင်ၵဝ်ႇ မၢင်ေၵႃႉၸႂ်ႉပၢင်လူင်မႂ်ႇ သမ့်ဢမ်ႇၸႂ်ႉေတႃႇၵၼ်လႆႈႄတ့ႄတ့၊ တူဝ်လိၵ်ႈ ႁၢင်ႇႁၢင်ႇႁိင်ႇႁိင်ႇ ပုတ်းပုတ်းၶၢတ်ႇၶၢတ်ႇ။ ေပႃးဢဝ်ပၢင်လူင်ေသပၢင်လူင် တင်းေၸႃႇၵျီႇ တႆး ၶႅၼ်းၵႂႃႇၵႆယဝ့်!!! ၼႂ်းၽဵတ့်ပုၵ့်ၼႆ့ လႆႈႁၼ် ဢဝ်ပၢင်လူင်ေသ ႁဵတ်းပၢင်ဢုပ်ႇၵၼ်ဝႆ့ေၵႃႈမီး၊ ဢဝ်ေၸႃႇၵျီႇေသ ႁဵတ်းပၢင်ဢုပ်ႇၵၼ်ဝႆ့ေၵႃႈမီး၊ ဢဝ်ၶူၼ်းၶဝ်းေလႃးႄလးၵၼ်ေသဢုပ်ႇ မူိၼ်ၼင်ႇ တီႈၼႆႈေၵႃႈမီး။
- Keyboard layout ပဵၼ်ေၶႃႈႄၵႈထီ့သွင်။ သင်ႁဝ်းတူၵ်းလူင်းဢွၼ်ၵၼ်ႄၵႈလႆႈ ႁႂ်းလွၵ်းႁဝ်း ပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်ၶႅၼ်းလီ။ ၵူၺ်းမၼ်းေတယၢပ်ႇ မူိၼ်ၼင်ႇ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸႂ်ႉတူဝ်လိၵ်ႈတႆးတူဝ်မူၼ်း ၵႂႃႇတင်းမူတ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးလိၵ်ႈတႆးၶုိၼ်၊ လိၵ်ႈတႆးတၢင်ႇၸၢဝ်းၼၼ့်ယဝ့်။ ယွၼ့်ၼၼ် ႄၵႈလႆႈ ၶႅၼ်းလီ ဢမ်ႇႄၵႈလႆႈေၵႃႈ ေပႃးႄၵႈလႆႈေၶႃႈထီ့ၼုိင်ႈၼၼ့် ႁဝ်းေပႃးႄၵႈပၼ်ႁႃလႆႈ မွၵ်ႈ 99.9% ယဝ့်!!!